Biotyna – funkcje, źródła, niedobór, nadmiar
Biotyna funkcjonuje także po nazwą witamina B7 lub witamina H. Należy do grupy witamin rozpuszczalnych w wodzie. Jej źródłem jest zarówno żywność pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego. W mleku i jego przetworach oraz w roślinach występuje w postaci wolnej. W mięsie zaś w formie związanej z białkiem. Za lepiej przyswajalną uważa się biotynę w formie niezwiązanej. Witamina B7 jest także syntetyzowana przez florę bakteryjną jelit.
Jakie funkcje w organizmie pełni biotyna?
• jest koenzymem karboksylaz – enzymów biotynowych niezbędnych w szeregu reakcji biochemicznych,
• bierze udział w przemianach aminokwasów i cukrów,
• uczestniczy w syntezie kwasów tłuszczowych,
• stabilizuje stężenie glukozy we krwi, dlatego jest ważnym składnikiem diety cukrzyków,
• wraz z witaminą K uczestniczy w syntezie protrombiny – II czynnika krzepnięcia znajdującego się w osoczu krwi,
• wpływa na prawidłowe funkcjonowanie i wygląd skóry oraz włosów,
• umożliwia właściwe wchłanianie witaminy C,
W jakich produktach znajduje się biotyna?
Wątroba wołowa, nerki, żółtka jaj, drożdże, soja, czekolada, kalafior, orzechy ziemne, orzechy włoskie, migdały, wieprzowina, nasiona roślin strączkowych, mleko, cheddar, grzyby, sardynki, łosoś, marchew, szpinak, pomidory, kraby, awokado, brązowy ryż, mąka sojowa, mąka pełnoziarnista, maliny, jęczmień.
Jakie czynniki ułatwiają, a jakie utrudniają wchłanianie biotyny?
Wchłanianie witaminy B7 poprawiają inne witaminy z grupy B – szczególnie kwas pantotenowy, kwas foliowy, witamina B12 oraz magnez i mangan.
Niekorzystnie na przyswajanie biotyny działa długotrwała antybiotykoterapia, która wyjaławia jelita niszcząc ich naturalną florę bakteryjną, stosowanie niektórych leków przeciwdrgawkowych, hormonów steroidowych oraz nadmierne spożycie alkoholu.
Na wchłanianie witaminy B7 negatywnie wpływa również znajdujący się w surowym białku jaj peptyd awidyna, który łącząc się z biotyną blokuje jej działanie i uniemożliwia wykorzystanie przez organizm. Wystarczy jednak jajka poddać obróbce termicznej, by awidynę skutecznie zdezaktywować.
Jakie są normy wystarczającego dziennego spożycia biotyny?
• niemowlęta do szóstego miesiąca życia – 5 μg/dobę
• niemowlęta od pół roku do roku życia – 6 μg/dobę
• dzieci od roku do trzech lat – 8 μg/dobę
• dzieci od czterech do sześciu lat – 12 μg/dobę
• dzieci od siedmiu do dziewięciu lat – 20 μg/dobę
• dzieci od dziesięciu do osiemnastu lat – 25 μg/dobę
• kobiety od dziewiętnastu lat – 30 μg/dobę
• kobiety w ciąży – 30 μg/dobę
• kobiety karmiące – 35 μg/dobę
• mężczyźni od dziewiętnastu lat – 30 μg/dobę
Normy wystarczającego spożycia biotyny opracowane zostały przez Instytut Żywności i Żywienia.
Jakie są skutki niedoboru biotyny?
• utrata apetytu, wymioty, nudności,
• osłabienie, złe samopoczucie, apatia,
• wypadanie włosów, łysienie,
• zapalenie, wysuszenie i przebarwienie skóry, wysypki, zakażenia drożdżakowe,
• wzrost poziomu cholesterolu,
• bóle mięśniowe, parestezja,
• wysoki poziom cukru we krwi,
• zmiany zapalne w jelitach,
• wzrost poziomu bilirubiny we krwi, powiększenie wątroby,
• ciemieniucha – łojotokowe zapalenie skóry głowy (u dzieci),
Niedobór witaminy B7 zdarza się rzadko, gdyż produkty spożywcze oraz synteza jelitowa z reguły pokrywają dzienne zapotrzebowanie na biotynę. Jeśli już jednak do niego dochodzi, spowodowany jest on zazwyczaj długotrwałą terapią antybiotykami lub lekami przeciwpadaczkowymi, niedożywieniem oraz stosowaniem diety bogatej w małowartościową przetworzoną żywność. Skutki braku witaminy B7 organizm zaczyna odczuwać po około trzech do pięciu tygodni od wystąpienia niedoboru.
Jakie są skutki nadmiaru biotyny?
Jak dotychczas nie stwierdzono szkodliwości nadmiaru witaminy B7. Biotyna jest wchłaniana w jelicie cienkim, a jej nadwyżka tak jak w przypadku innych witamin rozpuszczalnych w wodzie usuwana jest na bieżąco z moczem.
